Publicaties

Bij meemoo geloven we dat materiaal meer waarde krijgt door het te delen, en ook steeds meer Vlaamse actoren en instellingen hebben open sharing op hun radar staan. Maar wat met de diverse ethische vraagstukken die al snel opduiken? Als dienstenorganisatie bieden wij de nodige ondersteuning, en dat doen we niet alleen. Samen met een (inter)nationaal netwerk bedenken we duurzame oplossingen. Zo was meemoo de afgelopen maanden actief in de Creative Commons Ethics of Open Sharing-werkgroep.Het resultaat? Een kaartspel om het gesprek rond ethiek aan te knopen binnen je organisatie, en je kritische denken aan te scherpen. En dat op een laagdrempelige manier. 

Publiekdomeincollecties zijn collecties die online ontsloten mogen worden. Daarom zijn ze de uitgelezen plek om te beginnen met je opendatabeleid. Sinds 2018 biedt Publiekdomeindag de erfgoedsector jaarlijks een platform om zijn vorderingen, uitdagingen en visies te delen op de ontsluiting van collecties die niet langer auteursrechtelijk beschermd zijn. Dit jaar organiseerden we op 15 februari een fysieke editie samen met de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR), Wikimedia België en de Universiteitsbibliotheek Gent. 

Van een groot aantal collecties is er vandaag nauwelijks beschrijvende metadata voorhanden. Dit beperkt niet alleen de vind- en doorzoekbaarheid van deze collecties, maar ook het (her)gebruik ervan. Gezien handmatige metadatacreatie een erg tijdrovende klus is, onderzoeken we in twee projecten de mogelijkheden van artificiële intelligentie bij automatische metadatacreatie. Met dergelijke technologieën moet echter op een voorzichtige manier omgesprongen worden. Daarom gaan we in deze techblog dieper in op juridische en ethische uitdagingen.

Gebruiksbeperkingen en een tekort aan goede rechtenmetadata belemmeren nog te vaak de online toegang en het vrij hergebruik van digitale culturele content. Daarom zetten we in 2019-2020 een project op poten om tools te creëren die culturele organisaties hierbij helpen. In dit verslag ontdek je meer over de 6 pilootprojecten en concrete uitdagingen waarmee we aan de slag gingen.

Elk jaar biedt Publiekdomeindag de erfgoedsector een platform om hun vorderingen, uitdagingen en visie te delen op de ontsluiting van collecties die niet langer auteursrechtelijk beschermd zijn. In 2022 organiseerden we op 10 februari 2022 een webinar, samen met de KBR, Wikimedia België, de Universiteitsbibliotheek Gent en Collectie van de Gentenaar.

Ieder jaar vallen er meer loketvragen in onze virtuele postbus. In 2020 ontvingen we zelfs bijna 300 adviesvragen van meer dan 150 vraagstellers. Wie er zoal bij ons aanklopt, welke vragen ze hebben en hoe deze vraagstellers onze dienstverlening ervaren? We doen het van a tot z voor je uit de doeken.

Jaarlijks biedt het initiatief Publiekdomeindag de erfgoedsector een platform om elkaar te inspireren met acties om werken in het publiek domein te ontsluiten. De KBR, MSK Gent, het Jakob Smitsmuseum, het archeologisch depot Raakvlak, Mu.ZEE, FOMU, het Vlaams Architectuurinstituut en meemoo presenteerden op 2 februari 2021 hun verwezenlijkingen en plannen om toegang tot erfgoedcollecties waarop geen intellectuele eigendomsrechten (meer) rusten, te vergroten.

Bij meemoo zitten we niet stil. Achter de schermen wordt er hard gewerkt aan allerlei projecten, waarvoor we gelukkig regelmatig op de hulp van leergierige stagiair(e)s kunnen rekenen. Tara Adamczyk is 20 jaar en volgt de graduaatsopleiding Informatiebeheer: Bibliotheek en Archief aan Arteveldehogeschool. In het kader van haar opleiding liep ze twee maanden stage bij het team Expertise van meemoo.

Het Rijksmuseum organiseerde op 22 november 2019 in Amsterdam de internationale conferentie Sharing is Caring X. Het centrale thema was de toepassing van de FAIR-principes in de erfgoedsector. Meemoo-medewerkers Karen Vander Plaetse en Rony Vissers waren aanwezig.

Van 14 tot 18 augustus 2019 kon je in Stockholm de jaarlijkse conferentie van de Wikimedia-beweging bijwonen. Op de agenda? Een update over hun nieuwe projecten rond digitale collectieontsluiting en een kijkje achter de schermen van één van hun hackathons. Onze meemoo-collega Sam Donvil was erbij en bracht verslag uit.

Van 9 tot 11 mei 2019 verzamelde de ‘open beweging’ (open culture, open data, open source) zich in Lissabon voor de jaarlijkse Creative Commons Summit. Creative Commons organiseerde een conferentie met 120 sessies, verspreid over zes tracks, en bracht 450 deelnemers uit meer dan 100 landen samen.

Professionelen in de erfgoedsector willen hun missie vervullen door hun collecties te ontsluiten, maar worden hierin vaak belemmerd door verwarring omtrent auteursrecht. Publiekdomeindag is een initiatief dat wil bijdragen tot de bewustzijnsvorming rond publiek domein en wil de erfgoedsector ondersteunen in het beschikbaar maken van out-of-copyright erfgoedcollecties.

In 2018 kwamen in Tel Aviv Wikimedians en medewerkers van GLAM-instellingen van over de hele wereld samen. Het doel van de bijeenkomst was om mensen met elkaar in contact te brengen, kennis uit te wisselen rond goede praktijken in het gebruik van Wikimediaplatformen door GLAM-instellingen en Wikimedia te voeden met input over de noden van instellingen.

In 2018 participeerde meemoo (als PACKED) voor de eerste keer aan het initiatief Publiekdomeindag door instellingen aan te zetten om de cultureel-erfgoedcollecties waarop eind 2017 de auteursrechtelijke bescherming verviel, op de Wikimedia-platformen te ontsluiten.

Meemoo was partner van dit project, dat een vervolg is op de haalbaarheidsstudie ‘Deponering van digitale publicatie uit Vlaanderen’ in 2014.