GIVE: Gecoördineerd Initiatief voor Vlaamse Erfgoeddigitalisering

GIVE, het Gecoördineerd Initiatief voor Vlaamse Erfgoeddigitalisering, vormt de paraplu voor drie digitaliseringsprojecten en een metadataproject die tegen eind 2023 uitgevoerd zullen worden. Samen met heel wat partners uit het culturele veld zet meemoo zijn schouders onder de digitalisering van kranten, glasplaten en topstukken. Daarnaast zetten we in op metadataverrijking. De GIVE-projecten worden gerealiseerd met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en kaderen binnen het relanceplan Vlaamse Veerkracht van de Vlaamse overheid.

Uitdaging

De afgelopen jaren deden we enorme inspanningen om het audiovisueel materiaal van onze contentpartners te digitaliseren. Eind 2020 overschreden we de historische kaap van een half miljoen gedigitaliseerde dragers, goed voor 80% van de aan ons bekende aantallen.

Toch bestaat er vandaag van heel wat (niet-audiovisuele) Vlaamse erfgoedcollecties nog geen digitaal spoor. Vaak gaat het om dragers die kwetsbaar en moeilijk toegankelijk zijn, zoals kranten en glasplaten. Ook van heel wat Vlaamse topstukken bestaat nog geen hoogwaardig digitaal alternatief. Nochtans verdienen deze objecten het bij uitstek om in de kijker te staan. Anderzijds merken we dat er op het vlak van de metadatering van gedigitaliseerd en digitaal geboren materiaal nog heel wat horden te nemen zijn.

Onze rol

Dankzij de relancemiddelen kunnen we grote sprongen maken in de digitalisering van het Vlaams documentair erfgoed. Samen met verschillende partners uit het culturele veld willen we dit erfgoed digitaliseren én toegankelijk maken voor onderzoekers en het brede publiek.

Meemoo neemt in deze projecten een coördinerende rol op. Hierbij steunen we op onze rijke ervaring met (massa)digitalisering en op de resultaten van verschillende voorbereidende trajecten. Lees hier meer over het onderzoek naar fotodigitalisering, het krantenproject Nieuwe Tijdingen en de pilootprojecten rond metadata.

Aanpak

Binnen GIVE richten we onze pijlen op vier projecten:

Lijn 1: GIVE-krantenproject Primeur

De Vlaamse archieven bevatten een grote hoeveelheid aan kwetsbare kranten. In samenwerking met de Vlaamse Erfgoedbibliotheken en een aantal collectiebeherende organisaties willen we deze belangrijke (historische) informatiebronnen redden. Dit doen we op grote schaal: tegen het einde van 2023 plannen we de massadigitalisering van ten minste 630.000 krantenpagina’s.

Deze inspanningen komen niet alleen de duurzame bewaring maar ook de toegankelijkheid voor onderzoekers en het brede publiek ten goede. Door middel van tekstherkenning (OCR) wordt het bovendien mogelijk om de gedigitaliseerde kranten vlot te doorzoeken.

Lijn 2: GIVE-glasplatenproject

Glasplaten zijn van groot historisch belang en blijken in groten getale aanwezig in de archieven van Vlaamse erfgoedinstellingen. Omdat ze erg kwetsbaar en moeilijk toegankelijk zijn, dringt de digitalisering van deze dragers zich op. In dit glasplatenproject willen we circa 180.000 glasplaten digitaal veiligstellen en duurzaam bewaren. Hierdoor wordt de toegankelijkheid van deze collecties geoptimaliseerd en wordt hergebruik gestimuleerd.

Dit project omvat ook de ontwikkeling van een webtool. De bestaande Kenjedrager-tool, die helpt om het beeld en geluid in archieven te identificeren, werd uitgebreid naar fotomateriaal. Via deze laagdrempelige tool kunnen zowel professionele foto-erfgoedbeheerders als particulieren hun fotomateriaal correct identificeren in functie van digitalisering. Bovendien pikken ze er handige tips en advies op over de bewaring en digitalisering van hun fotocollecties .

Lijn 3: GIVE-topstukkenproject

Van naar schatting de helft van de items op de Vlaamse Topstukkenlijst bestaat momenteel geen kwalitatieve digitale reproductie. We maken een inhaalbeweging en zetten in op de realisatie van hoogwaardige fotografische reproducties van 2D-materiaal, 3D-objecten en topstukken uit papier of perkament. Een beperkte selectie van absolute topwerken wordt vastgelegd met behulp van gigapixelfotografie. De foto’s worden vervolgens ontsloten via artinflanders.be en krijgen, waar mogelijk, de publiekdomeinstatus toegekend. In totaal digitaliseren we 245 topstukken.

Lijn 4: GIVE-metadataproject

Het leeuwendeel van het materiaal in het meemoo-archiefsysteem is momenteel nog niet voldoende beschreven. Om de doorzoekbaarheid van dit materiaal te verbeteren en het hergebruik ervan te stimuleren, is de uitbreiding van de metadata essentieel. Omdat manueel metadateren een enorm tijdrovende klus is, zetten we in op een automatisch beschrijvingsproces. Met behulp van technieken als spraakherkenning en gezichtsdetectie kunnen we grote sprongen maken om de lacunes aan te vullen. We verrijken het door meemoo bewaarde audiovisuele archiefmateriaal van 127 contentpartners uit de overheids- en culturele sector. In totaal gaat het om zo'n 175.000 uur aan audiobestanden en zo'n 125.000 uur video.

Partners

Voor deze vier projecten slaan we de handen in elkaar met o.a. contentpartners van meemoo en andere Vlaamse erfgoedbeheerders. Het krantenproject Primeur trekken we bijvoorbeeld samen met Vlaamse Erfgoedbibliotheken. Voor een overzicht over de projectpartners kan je terecht op de projectpagina's van de lijnen (zie hierboven).

Meemoo speelt ook een rol in andere lijnen binnen dit relanceplan, met name in het traject van de Vlaamse erfgoeddatabanken, de begeleiding van cultuurorganisaties bij hun projecten rond digitale collectieregistratie en de Digisprong van het onderwijs.

Heb je een vraag?
Contacteer Loes Nijsmans
Manager Digitalisering & Acquisitie
We halen de pagina op, even geduld...