Inventarisering van Vlaamse fotocollecties
Sinds 2019 onderzoeken we hoe een fotodigitaliseringstraject dat beantwoordt aan de belangrijkste noden en uitdagingen in de sectoren, er voor meemoo zou kunnen uitzien. Een belangrijke eerste stap daarbij is zicht krijgen op de grootte en toestand van Vlaamse fotocollecties.
Analoge fotocollectie © Huis van Alijn
Uitdaging
Foto’s: of het nu afdrukken, dia’s of negatieven zijn, bijna elke organisatie in cultuur, media en overheid heeft er in zijn archief. De verschillende materiaaltypes kunnen er helaas vergaan en bovendien zijn ze in analoge vorm moeilijker toegankelijk te maken.
Onze rol
Ook heel wat van onze contentpartners hebben fotomateriaal in hun collecties. Momenteel valt de digitalisering hiervan niet binnen ons takenpakket. We hebben evenwel pakken ervaring met de processen van massadigitalisering die we misschien ook hier zouden kunnen inzetten. Op vraag van onze contentpartners onderzoeken we wat we voor hen zouden kunnen betekenen.
Aanpak
Om zicht te hebben op de grootte en toestand van die collecties ondernamen we volgende stappen:
bestaande expertisenetwerken verkennen, zowel nationaal als internationaal;
de definiëring en identificatie op vlak van materialen, technieken en ‘representativiteit’;
een inventarisatie van de omvang, de toestand en de activiteiten met betrekking tot de fotocollecties in de domeinen cultuur, media en overheid.
De inventarisatie was hierbij het grootste werk. Om een goed beeld te krijgen van de collecties, de praktijken en de uitdagingen, noden en wensen rond fotomateriaal in de Vlaamse collecties stelden we een gedetailleerde vragenlijst op.
Omdat niet alle bevraagde organisaties collectiebeheer als kerntaak hebben, kozen we ervoor om de aanpak van inventarisatie aan te passen aan de bevraagde sectoren. De uiteindelijke groep bevraagden bestond uit zo’n 295 organisaties. Musea, (stads)archieven en erfgoedbibliotheken kregen een uitgebreide vragenlijst, uitgesplitst per materiaaltype en met meer diepgaande vragen over toestand, digitalisering en andere beheersactiviteiten van het analoog fotomateriaal.
De organisaties binnen de sectoren kunsten, overheid en media die collectiebeheer niet als kerntaak hebben, ontvingen een vragenlijst die beperkt was qua aantal en diepgang van de vragen. Met die beperkte basisvragenlijst, en dus de lagere inspanning van hun kant hoopten we dan ook op een hogere respons.
Beide lijsten hadden wel dezelfde globale onderverdeling. We peilden naar de stand van zaken m.b.t.:
Aantallen, types en - in beperkte mate - toestand
Activiteiten, vooral toegespitst op digitalisering
Uitdagingen, wensen en noden
Uit verschillende voorbereidende gesprekken bleek dat er ook veel (historisch interessant en tegelijk kwetsbaar) fotomateriaal aanwezig is bij lokale erfgoedspelers zoals heemkringen, particulieren en lokale verenigingen (zoals bijvoorbeeld jeugdbewegingen). Om ook hun noden en uitdagingen in kaart te brengen stelden we een aparte vragenlijst op voor de erfgoedcellen, die bijna allemaal contentpartner zijn van meemoo.
Van de 295 aangeschreven organisaties, ontvingen we 107 antwoorden. 92 van die respondenten beschikken over een fotocollectie. We verzamelden hun antwoorden in een uitgebreid rapport, waar je hier de samenvatting van leest.
Partners
Dit project wordt begeleid door een stuurgroep. Die bestaat uit vertegenwoordigers van onze contentpartnergroepen en een aantal experts op het vlak van fotoconservatie en fotodigitalisering.