Naar een duurzaam beheersmodel voor CultURIze
In 2014 begon meemoo (toen nog PACKED) de zoektocht naar een manier om collectiebeheerders zelf persistente URI’s te laten beheren. Na enkele jaren de Resolvertool te ondersteunen, ontwikkelden we in 2018 CultURIze in samenwerking met Open Summer of Code.
Een tweede noodzakelijke stap bij het ondersteunen van kleine erfgoedorganisaties bij persistente identificatie, is het opzetten van een duurzaam beheersmodel voor de tool.
Uitdaging
Het belang van persistente URI’s kan bij het duurzaam online toegankelijk maken van erfgoed niet overschat worden. Een persistente URI (Uniform Resource Identifier) is een webadres dat een eenvoudige en leesbare vorm heeft, stabiel (onveranderlijk) is, en een beeld of metadatarecord op lange termijn toegankelijk maakt.
CultURIze is een tool en een werkproces waarmee je gemakkelijk zo’n persistente URI's kunt aanmaken en objecten duurzaam kunt identificeren op het web. De tool lost het probleem van linkrot op, waarbij niet-persistente links gebruikt worden en de verwijzing naar een bepaald webadres dus doodloopt.
Voor het aanmaken van persistente URI's en het duurzaam identificeren van objecten op het web zijn erfgoedorganisaties vandaag vaak afhankelijk van dure, gesloten commerciële oplossingen met een korte levensduur, ofwel van slecht ondersteunde opensourcetools. Met een duurzaam beheersmodel willen we zowel kleine als grote organisaties de mogelijkheid geven om zelf in te staan voor de aansturing en de financiering van de nodige software.
Om te zorgen dat CultURIze echt in gebruik genomen wordt, is het dus cruciaal een gebruikersgemeenschap rond de tool te vormen. Dit zorgt er enerzijds voor dat CultURIze niet afhankelijk is van meemoo en anderzijds is het een voorbeeld en referentiemodel voor andere initiatieven in de sector.
Onze rol
In 2019 kreeg meemoo een projectsubsidie van de Vlaamse overheid toegekend voor een innovatief partnerproject. Daarmee ontwikkelen we een coöperatief beheersmodel voor CultURIze dat erfgoedorganisaties in staat moet stellen om zelf bij te dragen aan het duurzame beheer van de tool.
Aanpak
In 2018 starten we de ontwikkeling in samenwerking met Open Summer of Code. Door te kiezen voor open source, willen we een coöperatief beheersmodel mogelijk maken.
Naar een coöperatief beheersmodel
We doken er in 2019 meteen in met een veldonderzoek naar diverse coöperatieve beheersmodellen voor opensourcesoftware, niet enkel in de erfgoedsector maar ook in andere sectoren. Dit werd gevolgd door een participatieve oefening met verschillende erfgoedorganisaties waarmee we het beheersmodel begonnen te ontwerpen.
Om input te verkrijgen rond het beheersmodel en rond de werking van de CultURIze-tool zelf werd in de loop van 2019 een reeks pilootprojecten uitgevoerd:
VAi voerde tests uit om de huidige versie van de CultURIze-tool te implementeren en nam de tool daarna in gebruik. We kregen waardevolle feedback over enerzijds de gebruiksvriendelijkheid van de handleidingen, de installatieprocedure en de werking van de tool en anderzijds bugs en bijkomende features.
De voormalige Vlaamse Kunstcollectie (nu meemoo) bekeek de code van de tool en deed voorstellen met betrekking tot bugs en bijkomende features. In de volgende fase hebben ze de tool ook in gebruik genomen.
MoMu zette een piloottraject op en gebruikte de tool.
Ook MuZEE, artinflanders.be en FOMU zetten piloottrajecten op, waarna CultURIze en het beheersmodel aan domeinexperten en systeembeheerders uit de erfgoedorganisaties werd voorgesteld in workshops. ADVN neemt de app in 2020 verder in gebruik.
De volgende stappen
Intussen is de stabiele versie CultURIze v1.0.2 klaar. Je kan die hier downloaden. In 2020 werken we verder aan betere foutmeldingen, updatemeldingen in de tool en unit tests. Daarna willen we meer referentieprojecten opzetten en gaan we acties ondernemen om erfgoedorganisaties actief te betrekken bij het beheer van de toolset.
De komende drie jaar denken we na over funding en inspraak van gebruikers, terwijl de tool nog onder de vleugels van meemoo blijft.
Resultaten
Het eindrapport van het innovatief partnerproject Uitbouw van een duurzaam beheersmodel en een actieve gebruikersgemeenschap voor het opensourceproject CultURIze kan je lezen op CEST.
Via deze Opencollective-pagina en github-pagina’s houden we beheerders en gebruikers op de hoogte:
over het beheer van de tool, https://opencollective.com/culturize
over de software, https://github.com/PACKED-vzw/CultURIze
een handleiding voor gebruikers is beschikbaar op https://github.com/PACKED-vzw/CultURIze/wiki
Partners
Het project is een samenwerking van meemoo met Open Knowledge Belgium en Vlaams Architectuurinstituut (VAi).
Wil je graag een referentieproject opzetten? Neem dan contact op met Alina Saenko.