Slaapliedjes om bij weg te dromen op Erfgoeddag
23 apr 2021Op 24 en 25 april viert Erfgoeddag zijn twintigste verjaardag met een feesteditie rond het thema De Nacht. Natuurlijk vieren wij mee! We doken in de archieven van onze contentpartners op zoek naar nachtelijke tonen voor dit laatste deel van ons drieluik. Deze keer staat ons nieuwsbericht in het teken van slaapliedjes en belichten we audiofragmenten van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen en Bibliotheek Hasselt Limburg.
Slaapliedjes, we kennen er allemaal nog wel een. Het zijn liedjes die, zoals de naam al doet vermoeden, bedoeld zijn om kindjes in slaap te wiegen. Daarom zijn ze vaak opgebouwd rond een heel eenvoudige tekst en rustige muziek.
Dat ze makkelijk herkenbaar zijn, blijkt ook uit recent onderzoek. Volgens een studie uit 2019 zijn ze zelfs zo universeel dat we overal ter wereld een stukje muziek als een slaapliedje herkennen, ook al spreken we de taal niet. Dit komt natuurlijk omdat slaapliedjes over heel de wereld voorkomen, van Brazilië tot de Filipijnen, van Groot Brittannië tot Nieuw Zeeland, slaapliedjes hoor je overal.
Bovendien komen ze al eeuwen voor. Daarom kunnen we ook veel voorbeelden terugvinden in de klassieke muziek. Zo is er Johannes Brahms’ Wiegenlied of Guten Abend, Gut’ Nacht uit 1868 dat heel vaak gebruikt wordt in muziekdoosjes. Of Shakespeares Goodbye with a Lullaby uit A Midsummer Night’s Dream dat in 1826 door Felix Mendelssohn op muziek werd gezet. Natuurlijk zijn er ook moderne slaapliedjes. Zoals het Stekelvarkentjes Wiegelied van Annie M.G. Schmidt of Slaap zacht mijn zoon van Bob Davidse (Nonkel Bob) dat je dankzij Bibliotheek Hasselt Limburg hier kan beluisteren:
Bij ons blijft het bekendste slaapliedje toch nog altijd ‘Slaap kindje, slaap’. De oudste geschreven bron van dit liedje dateert al van ca. 1850, maar het is waarschijnlijk veel ouder. Door de eeuwen heen zijn er ook verschillende versies van ontstaan en diende het als inspiratie voor andere slaapliedjes. Maar wist je dat de gekende eerste regel ook in andere slaapliedjes voorkomt? Zoals in componist Arthur Meulemans’ Wiegenlied dat we dankzij het Koninklijk Conservatorium Antwerpen kunnen beluisteren:
Ook zin om de nachtraaf in jezelf naar boven te halen? Ontdek hier welke activiteiten er in jouw buurt georganiseerd worden rond Erfgoeddag.
Bronnen:
Mehr et al. (2019). Universality and Diversity in Human Song. Science, Vol. 366(6468).
Nederlandse Liederenbank (2021).