Digitalisering van film
Veel films zijn unieke historische documenten of ware kunstobjecten en vragen tijdens de conservatie en digitalisering extra aandacht. Daarom hanteert meemoo een strategie waarbij conservatie, registratie en digitalisering hand in hand gaan. CINEMATEK ondersteunt ons in de uitwerking en de realisatie hiervan.
Samen met CINEMATEK, Letterenhuis en Huis van Alijn hadden we het over ons filmproject. Bekijk de minidocu:
Zie je geen filmpje? Controleer even je cookie-instellingen, dan kunnen we deze inhoud ook aan jou tonen.
Pas je cookie-instellingen hier aan3 uitdagingen bij de digitalisering van film
Conservatie
In goede omstandigheden kan je film wel honderd jaar bewaren. Bij slechte omstandigheden, door bijvoorbeeld slechte ventilatie of verpakking, luchtvochtigheid of wisselende temperaturen kunnen er verschillende problemen ontstaan. Kleurfilms kunnen bijvoorbeeld verkleuren of de zuurtegraad van de film kan stijgen en er kan een azijngeur ontstaan. In latere stadia vervormt de film. De film kan krimpen, krullen en krommen, barsten, of door ontbinding wit poeder vertonen op de randen. Dit proces, het zogenaamde azijnsyndroom, is zelfversterkend, onomkeerbaar en kan bovendien overgaan naar andere films in de buurt van de beschadigde acetaatfilm.
Prijs
Het digitaliseren van film is erg duur. De prijs kan tot wel vijftig keer hoger zijn in vergelijking met andere audiovisuele dragers. Daarom gebeurt er voor de digitalisering een selectie op stukniveau. Dat is mogelijk door de uitgebreide technische en inhoudelijke registratie door CINEMATEK. In 2022 bereikten we trouwens een grote stap in die registratie.
Doelformaat
Binnen de audiovisuele archivering en filmarchivering zijn experten nog volop op zoek naar de definitieve, meest geschikte doelformaten, -codecs en specificaties. Daarom kiezen we nu - zoals veel audiovisuele archieven - als archiefmaster voor het beste en breedst aanvaarde formaat dat momenteel voor film beschikbaar is: DPX voor het beeld en LPCM in een wav-container voor het geluid. Recent wordt ook MKV/FFV1 door experts naar voren geschoven als valabel én lichter alternatief voor de combinatie van DPX en LPCM in wav-container als archiefmasterformaat bij filmdigitalisering. Als archiefmaster voor de filmcollectie van de VRT kiezen we, mede omwille van de grootte van deze collectie daarom voor MKV/FFV1.
Aanpak
In 2014 bracht PACKED vzw - vandaag onderdeel van meemoo - het bedreigde filmmateriaal bij de Vlaamse omroepen en collectiebeherende instellingen, gesubsidieerd binnen het cultureelerfgoeddecreet, in kaart. Dat er dringend nood was aan een overkoepelend beleid omtrent de conservatie, registratie en digitalisering van de Vlaamse filmcollecties, werd met dit rapport aangetoond. We startten daarom reeds volgende trajecten op:
Een samenwerking met CINEMATEK rond registratie en deponering
De registratie en doorzoekbaarheid van de filmcollectie van de VRT
Verschillende digitaliseringsprojecten voor bedreigde en aangetaste films
Een digitaliseringsproject rond de filmcollectie van de Witte Paters
Een digitaliseringsproject rond nitraatfilm
Toekomstplannen
Tussen 2015 en 2023 digitaliseren we aangetaste en bedreigde films, maar ook na 2023 gaan we verder aan de slag met het digitaliseren van aangetaste film. Er zal al heel wat werk verzet zijn, maar het feit blijft dat er steeds aangetast materiaal blijft binnenkomen.
Daarnaast gaan we vanaf 1 januari 2024 aan de slag met de digitalisering van niet-aangetaste film. Via een beslissingsinstrument gaan we hier prioriteiten in vastleggen. De ontwikkeling hiervan staat gepland in 2023. Daarnaast zullen inhoudelijke criteria zeker ook een rol spelen.