Nieuw metadatamodel op maat van de onderwijsvernieuwing
Met Het Archief voor Onderwijs willen we het lesgevers nèt dat tikkeltje gemakkelijker maken. Op ons onderwijsplatform kunnen ze terecht om hun lessen te verrijken met kwalitatief audiovisueel materiaal van onze partners, op maat van de klas. Maar om vlot het juiste beeld- of geluidsfragment te vinden, is het cruciaal dat elk item goed beschreven is. Enter: leerobjectmetadata. Door de onderwijsvernieuwing in het Vlaams secundair onderwijs waren de metadata achter de leermiddelen op ons platform toe aan een herwerking. Met steun van VLAIO gingen we ermee aan de slag.
Leerobjectmetadata worden internationaal gebruikt om leermiddelen te beschrijven, zodat ze niet alleen vlot vindbaar maar ook makkelijk (her)bruikbaar worden. Voor de beeld- en geluidsfragmenten, collecties, bundels en binnenkort ook de opdrachten op ons onderwijsplatform Het Archief voor Onderwijs maken we hier, net zoals andere educatieve platformen, gretig gebruik van.
Uitdaging
De komst van de onderwijsvernieuwing betekende niet alleen nieuwe eindtermen en ditto leerplandoelstellingen voor het secundair onderwijs, maar ook de introductie van een heleboel nieuwe begrippen. Om de digitale leermiddelen op platformen zoals Het Archief voor Onderwijs mee te laten evolueren met deze nieuwe realiteit, was het nodig om de achterliggende metadata grondig onder de loep te nemen. Dit om te garanderen dat:
leerkrachten steeds vlot én uniform kunnen zoeken, filteren en vinden op de verschillende onderwijsplatformen, en dat met hetzelfde begrippenkader.
content tussen de verschillende platformen uitgewisseld kan worden.
Onze rol
Met meemoo willen we een katalysator en initiator zijn voor innovatie in het onderwijs, en vernieuwingen mee uitdragen naar onze gebruikers. Met steun van VLAIO hebben we de nieuwe begrippen die geïntroduceerd werden bij de onderwijsvernieuwing in een metadatamodel gegoten. Wij stonden vooral in voor het inhoudelijke verhaal, i-Learn nam de technische kant op zich.
© meemoo
Aanpak
Hoe zijn we te werk gegaan?
1. Inhoudelijk onderzoek
Eerst en vooral gingen we op onderzoek. Heel wat research en tal van gesprekken met verschillende actoren uit het onderwijs later, konden we alle informatie en nieuwe begrippen in kaart brengen.
2. Introductie van thema's
Daarna was het tijd voor een grondige analyse: wat staat er allemaal in de eindtermen en leerplannen? En wat betekenen nieuwe termen zoals sleutelcompetenties of bouwstenen? Vervolgens hebben we de essentie van al die begrippen samengebracht onder één nieuwe parapluterm: het thema. Onder thema's verstaan we overkoepelende onderwerpen over universele zaken - zoals literatuur, ecologie en normen en waarden - die voor iedereen helder en bruikbaar zijn. Het is van groot belang dat niet alleen een leerkracht secundair, maar ook een docent aan de hogeschool of een lesgever in het deeltijds kunstonderwijs vlot de weg vindt naar relevant materiaal op ons platform.
Bijkomend voordeel van thema's? Ze kunnen de tand des tijds doorstaan. Zo maken we Het Archief voor Onderwijs beter bestand tegen toekomstige veranderingen.
3. Vakkenlijst onder de loep
Ook de lijst met vakken die we gebruiken op ons onderwijsplatform, om bijvoorbeeld de filteropties of accountinstellingen van gebruikers te voeden, was aan een update toe. Vaknamen en -inhouden kunnen immers verschillen per school, en de lijst die we voorheen hanteerden was eerder beperkt en verouderd. Om de doorzoekbaarheid en vindbaarheid van het aanbod op ons onderwijsplatform te garanderen, beslisten we om vanaf nu de officiële en meer uniforme vakkenlijst van het Departement Onderwijs aan te houden.
Het technische plaatje
Naast de inhoudelijke evenwichtsoefening, is ook het technische vraagstuk niet onbelangrijk. Want hoe maak je al deze termen en hun onderliggende verbanden leesbaar voor een digitaal platform als Het Archief voor Onderwijs? Hiervoor sloegen we de handen in elkaar met het i-Learnproject, zelf ook vragende partij in functie van hun educatief platform MyWay. Zij hadden de knowhow in huis om de puzzel die wij inhoudelijk gelegd hadden, te publiceren in het SKOS-formaat (kort voor simple knowledge organization system). Dit standaardformaat maakt het mogelijk om de hiërarchie en onderliggende verbanden tussen bijvoorbeeld vakken en onderwijsgraden machineleesbaar en uitwisselbaar te maken. Klaar voor gebruik op het platform van i-Learn en op Het Archief voor Onderwijs! Helemaal in lijn met het meemoo-metadatabeleid, en compatibel met onze Knowledge Graph.
4. Migratie en kwaliteitscontrole
Nadat al het denkwerk verricht was en de achterliggende structuur er lag, was het tijd om de content op Het Archief voor Onderwijs aan te pakken. Sinds 2022 worden alle - ruim 25.000 - items onderworpen aan een kwaliteitscontrole op het vlak van metadata. Een serieus werk, waarvoor we gelukkig kunnen rekenen op de helpende handen van een aantal gedreven tijdelijke medewerkers. Zij voegen aan elk item in één beweging de nieuwe leerobjectmetadata (de relevante thema's en de vakken) en de juiste onderwijsgraad toe. Daarvoor gaan ze aan de slag met onze redactietool, die het metadateren aanzienlijk eenvoudiger maakt. Dankzij deze tool wordt het mogelijk om het nieuwe metadatamodel (inclusief alle termen en onderlinge verbanden) op te roepen bij het beschrijven van een object in het meemoo-archiefsysteem. Zo worden onze redactieleden eenvoudig toegeleid naar de juiste metadata bij elk item, en kunnen ze een pak efficiënter en gerichter te werk gaan. Duiden ze bijvoorbeeld een onderwijsniveau en thema aan, dan krijgen ze automatisch een suggestie voor een of meerdere relevante vakken.
Partners
Dit project werd mogelijk gemaakt door de steun van VLAIO. Andere partners in dit project zijn het Departement Onderwijs & Vorming, Kenniscentrum Digisprong, AHOVOKS, KlasCement en i-Learn.