Digitaliseringsproject 1: U-Matic, Betacam SP, audiocassette en kwartduim audiotape

Voor ons eerste digitaliseringsproject selecteerden we in samenwerking met PACKED vzw vier veel voorkomende bedreigde dragers van audiovisueel materiaal. Het gaat om de dragers U-Matic, Betacam SP, audiocassette en kwartduim audiotape.

Via een eerste Europese aanbesteding in oktober 2013 werd de digitalisering van de videoformaten toegewezen aan Memnon Archiving Services en de audioformaten aan Sonim Production. Een extra hoeveelheid audiocassettes werd in 2018 aan Gecko gegund.

De dragers binnen dit digitaliseringsproject:

U-Matic

Tussen oktober 2014 en juni 2016 digitaliseerden we 12.640 dragers van 33 cultureelerfgoedinstellingen en één omroep. In 2018-2019 volgde een tweede ronde van nog eens ongeveer 1.500 cassettes.

U-Matic brak als eerste videocassetteformaat door binnen de professionele media. In de jaren 1980 vormden de cassettes een flexibel alternatief voor videobanden op open spoel en zelfs film op pellicule. VRT stelde begin jaren 2000 al vast dat de U-Matic-cassettes snel achteruit gingen en de bijhorende spelers het einde van hun levensduur dreigden te bereiken. AVS had als enige regionale omroep met U-Matic gewerkt, maar in de cultureelerfgoedsector lagen er duizenden cassettes klaar voor digitalisering. Al deze U-Matics werden gedigitaliseerd door Memnon, die ook de digitalisering van Betacam SP, Digital Betacam en Betacam SX voor zijn rekening nam.

Naar het eindrapport over de digitalisering van deze U-Matic-cassettes >

Betacam SP

Tussen januari 2014 en februari 2017 digitaliseerden we 42.600 dragers van 28 cultureelerfgoedinstellingen en acht omroepen. In 2019-2020 digitaliseerden we ongeveer 15.000 Betacam SP-cassettes van Medialaan (nu DPG Media). Daarnaast kwamen ook nog een kleine 200 dragers van vijf andere contentpartners aan de beurt.

Betacam SP was in de jaren 1990 de professionele standaard op vlak van televisieproductie, en werd door sommige organisaties zelfs tot in de jaren 2000 gebruikt. Publieke en regionale omroepen beschikken over het grootste aantal Betacam SP-cassettes vol televisieprogramma’s of uitzendingen door derden, terwijl cultureelerfgoedorganisaties een kleinere collectie hebben. Amper tien jaar na lancering dook de eerste slijtage op in de vorm van kleverigheid door temperatuur- en luchtvochtigheidsschommelingen. In mei 2015 stopte Sony met de productie van videospelers waaronder de Betacam SP-speler. Langzaam maar zeker verdwijnt dus de afspeelapparatuur voor Betacam SP-cassettes. Met dit en de kwetsbaarheid van de dragers in het achterhoofd, gaven wij de digitalisering van de Betacam SP prioriteit. Dit project is voor een tweede keer gegund aan Memnon, die ook de digitalisering van U-Matic, Digital Betacam en Betacam SX voor hun rekening nemen.

Audiocassettes

Tussen januari 2014 en de zomer van 2017 digitaliseerden we 15.550 dragers van 18 cultureelerfgoedinstellingen en één omroep. In 2018-2019 digitaliseerden we een extra hoeveelheid van ongeveer 6.700 audiocassettes.

Audiocassettes werden niet gebruikt door professionelen, maar kennen wel dezelfde risico’s als Betacam- en U-Matic-cassettes: ze worden makkelijk kleverig waardoor ze vast komen te zitten in de videospeler. Bovendien blijven restanten van metaalpartikels op de leeskoppen vaak achter waardoor de inhoud wordt weggeveegd, of de tape ontspoort en verstrikt raakt in de speler. De gedigitaliseerde audiocassettes bevatten zeer diverse opnames: interviews, muziekopnames en radioprogramma’s vormen een boeiende aanvulling op het radioarchief van de VRT. Onze partners bleven na de eerste digitalisering van dit populaire formaat nieuwe hoeveelheden aanmelden, ook toen het bestaande contract met onze digitaliseringspartner Sonim Production zijn einddatum naderde. In 2018 schreven we daarom een nieuwe aanbesteding uit, die gewonnen werd door het Franse bedrijf Gecko. Zij namen deze extra hoeveelheid van zo’n 6.700 cassettes voor hun rekening in 2019.

Naar het eindrapport over de digitalisering van deze audiocassettes >

Kwartduim audiotapes

Tussen januari 2014 en juni 2019 digitaliseerden we ongeveer 101.300 dragers van 53 cultureelerfgoedinstellingen en één omroep.

Kwartduim audiotapes waren zowel bij professionelen, amateurs als particulieren erg populair. Van geen enkel dragertype digitaliseerde meemoo meer exemplaren. Midden jaren 1970 veroverde de audiocassette de huiskamer, maar bij de radio bleef de kwartduim audiotape de standaard tot eind jaren 1990. Het grote volume was één van de redenen waarom we de digitalisering ervan opnamen in ons eerste digitaliseringsproject, maar ook de kleverigheid en afschilfering speelden hierbij een rol. De veroudering van de afspeelapparatuur is niet kritiek, maar de vervangonderdelen worden zeldzaam. De digitalisering werd aangepakt door digitaliseringsbedrijf Sonim Production, dat eerder ook al audiocassettes en de eerste reeks VCR voor ons digitaliseerde.

Heb je een vraag?
Contacteer Loes Nijsmans
Manager Digitalisering & Acquisitie
We halen de pagina op, even geduld...