Visuele thesaurus voor online mode-erfgoed
Liefhebbers van mode-erfgoed vonden al langer online collecties van Nederlandse textiel- en modemusea op het portaal Modemuze.nl. Met dat portaal als inspiratie, wilde het Antwerpse Modemuseum het gebruik van gedeelde termenlijsten stimuleren bij partners, om ook zijn collectie beter doorzoekbaar te maken. Die lijsten vormen immers een eerste stap naar de publicatie van collectiedata als linked data en een rijkere ervaring voor hun online bezoekers. Meemoo adviseerde hen als lid van de stuurgroep van dit project en droeg bij aan de eindredactie van de handleiding op CEST.
Uitdaging
Wat als je op zoek bent naar beelden van een “salopette” maar in de metadata van de collectie in kwestie wordt enkel de term “tuinbroek” gebruikt? Het is een veel voorkomend probleem, dat door het gebruik van gedeelde termenlijsten bij registratie en publicatie van modecollectiedata opgelost kan worden. Zo kan je zorgen dat bij het ingeven van de zoekterm “salopette” bv. ook automatisch op “tuinbroek” gezocht wordt. Door het linken van data over instellingen en collecties heen, vind je bovendien voorbeelden van dit object in verschillende musea tegelijk. Vlaamse en Nederlandse termen voor dezelfde types objecten en Vlaams en Nederlands mode-erfgoed worden in dit project online met elkaar verbonden, met rijkere zoekresultaten als resultaat.
Aanpak
Onze rol in dit project was adviserend. We zetten de activiteiten van onze partners en vooral van het ModeMuseum, waar Ykje Wildenborg het project begeleidde, wel graag in de kijker, omdat het de mogelijkheden van een visuele thesaurus zo goed aantoont.
Een eerste stap in het project hield in dat er gekeken werd wat er al bestond en of dit verbeterd kon worden. In een vaak gebruikte en internationaal aanvaarde thesaurus, de Amerikaanse Art & Architecture Thesaurus (AAT), ontbraken nog heel wat objecttypes en textiele materialen. Daarom werden meer dan 140 AAT-concepten via RKD (Nederlands instituut voor Kunstgeschiedenis) aan het Getty Research Institute aangeboden, en door hen verwerkt. Die concepten zijn geen termen in één bepaalde taal. Verschillende termen of vertalingen met dezelfde betekenis worden er juist in één concept samengebracht door een unieke cijfercode.
In een workshop werden de projectpartners vervolgens begeleid bij het opschonen en linken van collecties. De eigen set termen werd samen met de bestaande mode- en kostuumgerelateerde AAT-concepten ontsloten als de Visuele Thesaurus voor Mode & Kostuums. Voor meer dan 600 concepten werden ook tekeningen gemaakt door David Ring, die beschikbaar zijn op Wikimedia Commons. Deze thesaurus is inclusief de tekeningen beschikbaar in het SKOS-formaat, een uitwisselingsformaat om het publiceren en gebruik van woordenlijsten als data te vergemakkelijken.
In samenwerking met NDE werd de praktische handleiding ‘Verbind je termen’ opgesteld die we publiceerden op CEST. De handleiding gaat breder dan de case van mode-erfgoed: ze is gericht op instellingen uit het hele erfgoedveld die in Adlib werken, maar kan ook inspirerend zijn voor wie met een ander collectieregistratiesysteem werkt.
Met de implementatie van de thesaurus in het platform Modemuze.nl konden de effecten getoond worden aan het werkveld en werden ze verder bewust gemaakt van de kansen van linked data.
Wil je nog meer weten over wat dit voor jou als modeliefhebber betekent, lees dan zeker de blog op modemuze.nl waarin Ykje Wildenborg (MoMu) dieper ingaat op verbonden termen aan de hand van bv. de Engelse term ‘Mary Janes’, voor schoenen van het type ‘bandschoen’.
Projectpartners
Initiatiefnemer Modemuseum Provincie Antwerpen (MoMu) werkte in dit project samen met een stuurgroep, bestaande uit Modemuze, Netwerk Digitaal Erfgoed, meemoo, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, en werd daarnaast ook ondersteund door Spinque, de Universiteit Gent, Europeana Fashion en de RKD.
De betrokken musea waren: Amsterdam Museum, Rijksmuseum Amsterdam, Centraal Museum, Paleis Het Loo, Fries Museum, Museum Rotterdam, Gemeentemuseum Den Haag, Koninklijke Musea voor Kunst & Geschiedenis, Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Modemuseum Hasselt.