Laurel & Hardy halen hun beste Frans boven in unieke opname (only in Dutch)

Audiofragmenten herontdekt dankzij digitalisering lak- en schellakplaten

De platen waarop de stemmen van iconen als Laurel en Hardy opgeslagen zijn, zijn niet alleen waardevol en boeiend erfgoed, maar ook erg fragiel. Omdat ze binnenkort niet meer af te spelen zijn, start VIAA samen met VRT en Gecko met de digitalisering van 20.000 lak- en schellakplaten afkomstig van 17 Vlaamse erfgoedorganisaties en de VRT.

VIAA en zijn partners redden met de digitalisering van deze platen een belangrijk stuk van ons collectief geheugen van een onomkeerbare teloorgang. De inhoud van de platen is bijzonder divers en varieert van Vlaamse en Nederlandstalige muziek over toespraken, cabaretvoorstellingen en taalcursussen tot radioprogramma’s uit de periode tussen 1920 en 1960. Zo vinden we niet alleen Laurel & Hardy maar ook de live verslaggeving uit 1936 waarin zwarte atleet Jesse Owens Olympisch kampioen wordt op de 100 meter sprint, voor de ogen van Adolf Hitler. In de hele wereld zijn slechts een beperkt aantal live radioverslagen van deze historische wedstrijd bewaard. Zelfs binnen de VRT-collectie is dit een uniek stuk: er zijn maar weinig sportverslagen uit het midden van de jaren dertig bewaard. Daarbovenop kunnen we de laatste meters van het WK wielrennen op de weg in Valkenburg 1938 herbeluisteren, al worden die verteld in een Nederlands dat nu niet meer gesproken wordt op radio of televisie. Voor zover bekend is dit het enige radioverslag dat van deze wedstrijd is bewaard.

De platenspelers waarop de lak- en schellakplaten afgespeeld kunnen worden, zijn nog vlot verkrijgbaar, maar de platen zelf zijn erg fragiel en zullen niet lang meer afspeelbaar zijn. Om de toekomst van dit audiovisueel erfgoed te waarborgen, starten we samen met de VRT en het Franse digitaliseringsbedrijf Gecko met de digitalisering van 20.000 platen. Deze digitalisering zal 30 maanden duren, tot einde 2019 dus, en uitgevoerd worden bij de VRT zelf. Door de platen niet alleen te digitaliseren, maar de inhoud ervan ook duurzaam digitaal te bewaren, willen we ze niet alleen toegankelijk maken voor het onderwijs, onderzoekers of het grote publiek, maar ook voor de luisteraars van de toekomst."

Nico Verplancke, Directeur VIAA

Beluister de fragmenten

Achtergrondinformatie bij de drie audiofragmenten

1.    Bert Leysen interviewt Stan Laurel en Oliver Hardy in 1947:

Op 9 december 1947 interviewt radioreporter Bert Leysen de Amerikaanse acteurs Stan Laurel en Oliver Hardy vlak voor hun optreden in het Brusselse Alhambra-theater. Het bezoek maakt deel uit van een Europese tournee van het komische duo van maar liefst negen maanden. Reporter Bert Leysen zou zes jaar later aan de wieg staan van de openbare televisie in Vlaanderen en kreeg er de leiding over tot zijn plotse overlijden in 1960. Dit interview is het enige radio-interview dat van het bezoek van Laurel en Hardy aan België is bewaard en ook één van de zeer weinige waarin Stan Laurel een bescheiden mondje Frans spreekt.

2.    100 meter sprint op de Olympische Spelen van Berlijn 1936:

Berlijn, 4 augustus 1936. Voor de ogen van Adolf Hitler wordt de zwarte Amerikaanse atleet Jesse Owens Olympisch kampioen op de 100 meter sprint. Gust De Muynck, reporter van het NIR, brengt live verslag uit van deze historische wedstrijd, met een grote symbolische waarde. Opvallend zijn trouwens de eerste, afgebroken woorden van het fragment. De Muynck beschrijft hoe er kleine gaten in de piste worden uitgegraven: de voorlopers van de startblokken van vandaag. In de hele wereld is slechts een beperkt aantal live radioverslagen van deze wedstrijd bewaard. Ook binnen de VRT-collectie zelf is dit een vrij uniek stuk: er zijn niet zo veel sportverslagen uit het midden van de jaren dertig bewaard.

3.    De laatste meters van het WK wielrennen op de weg in Valkenburg 1938:

4 september 1938, Valkenburg, Nederland. De Belg Marcel Kint wordt wereldkampioen wielrennen op de weg. NIR-reporter Frans Dirickx doet verslag in een Nederlands dat ver verwijderd is van de standaardtaal die na de Tweede Wereldoorlog de norm werd op de radio. Voor zover bekend is dit het enige radioverslag dat van deze wedstrijd is bewaard.

Deelnemende partners

ADVN, AMSAB, Cultureel Erfgoed Annuntiaten, Huis van Alijn, KADOC, KC Antwerpen, Letterenhuis, Liberaal archief, Musea Brugge, Museum Deinze, Provinciale Bibliotheek Limburg, Sportimonium, Stadsarchief Gent, Stadsarchief Halle/den Ast, Stadsarchief Mechelen, Stadsmuseum Lokeren, UGent, VRT

Contact VIAA

Nico Verplancke

0497 85 03 58

Contact VRT

Christine Fetweiss

christine.fetweiss@vrt.be

0473 82 58 01