Masterclass over Wikimedia-platformen op de ODIS-contactdag

De ODIS-databank

ODIS is de contextuele webdatabank voor de studie van intermediaire structuren in de 19de en 20ste eeuw. De ODIS-databank bevat gegevens over:

• organisaties of intermediaire structuren;

• personen en families die in het middenveld actief waren;

• gebeurtenissen en gebouwen verbonden met hun geschiedenis;

• periodieken en archieven van en over deze entiteiten.

Voor meer informatie over ODIS, raadpleeg hun website.

Het volledige programma

Op het programma van de ODIS-contactdag stonden in de voormiddag:

• een actuele stand van zaken over ODIS;

• een workshop ‘Wat kunnen we leren uit de projecten van de Wikimedia Foundation?’ (Rony Vissers, meemoo);

• een workshop ‘Aan de slag met ODIS!: een kennismaking met de databank’;

• een workshop ‘De ideale ODIS-steekkaart?: uitgangspunten en tips’;

• een afsluitend groepsgesprek en vragenronde.

Nadien was er ook een rondleiding bij ADVN, een wandeling naar de Gedempte Zuiderdokken en een geleid bezoek aan het Fotomuseum (Fomu).

‘Wat kunnen we leren uit de projecten van de Wikimedia Foundation?’

Deze bijdrage had eerder de vorm van een masterclass dan een workshop en werd gegeven door Rony Vissers. Het uitgangspunt was de vraag welke meerwaarde de Wikimedia-platformen hebben voor het toegankelijk en (her)bruikbaar maken van erfgoeddata.

Rony startte met een introductie in enerzijds de Wikimedia Foundation en anderzijds de projecten Wikipedia, Wikidata en Wikimedia Commons. Hij vertelde daarbij ook onder welke voorwaarde(n) de data uit die drie projecten hergebruikt kunnen worden buiten het Wikimedia-ecosysteem, en hoe data in de drie projecten met elkaar gekoppeld zijn. Ook de groeiende maatschappelijke erkenning van Wikimedia en haar projecten kwam aan bod, en de manier waarop de Wikimedia-gemeenschap reageert op pogingen om reclame en misinformatie te verspreiden.

Aan de hand van concrete voorbeelden toonde Rony hoe de Wikipedia-gemeenschap de informatie op de Wikimedia-platformen regelmatig bewerkt om ze actueel te houden en te verbeteren (o.a. door verwijzingen naar erfgoedbronnen).

Bereik

Aan de hand van concrete voorbeelden kon Rony illustreren wat het publieksbereik van Wikipediapagina’s over erfgoedinstellingen, maatschappelijke figuren (binnen en buiten de cultuursector) en erfgoedobjecten is. Vervolgens demonstreerde hij hoe goed die Wikipediapagina’s worden gevonden door populaire zoekmachines als Google, en hoe Google meteen ook relevante informatie uit Wikipedia, Wikidata en Wikimedia Commons toont bij de zoekresultaten.

Zowel internationaal als nationaal wordt de informatie uit die Wikipediapagina’s hergebruikt in de websites van prominente culturele instellingen. Met het beschikbaar maken van de data als Linked Open Data leveren de Wikimedia-projecten (in het bijzonder Wikidata) een belangrijke bijdrage aan de realisatie van het semantische web.

Wikidata en Wikimedia Commons

Andere bekende platformen naast Wikipedia zijn Wikidata, een databank met gestructureerde datasets, en Wikimedia Commons, een beeldbank. Rony toonde hoe een Wikidatarecord eruit ziet, hoe Wikidatarecords gekoppeld worden met andere authorities en hoe Wikidata stilaan een echte authority hub is geworden. Deelnemers leerden hoe een Wikidatarecord verschilt van records in authorities als bv. ULAN, RKDartists& en ODIS.

Ook de rol die Wikidata vervult voor het hergebruik van Wikipediapagina’s in webpagina’s van bv. culturele instellingen kwam aan bod. Rony toonde tenslotte hoe Wikimedia Commons werkt. Het beeldmateriaal uit die beeldbank kan niet enkel in Wikipedia en Wikidata worden hergebruikt maar ook erbuiten.

Enkele internationale voorbeelden

Een aantal musea beschouwt de publicatie van afbeeldingen van hun collectiestukken op Wikimedia Commons en het hergebruik ervan op Wikipediapagina’s als een manier om hun collectie te delen met het brede publiek. Dat het ook onderdeel is van hun digitale strategie illustreerde Rony met de gekende voorbeelden van de musea LSH (ondertussen SHM, Zweden), Rijksmuseum (Nederland) en The Met (Verenigde Staten).

De aanwezigheid van hun collectie op de Wikimedia-platformen draagt, in combinatie met een uitgekiende marketingstrategie, bij aan het versterken van hun merkbekendheid. Ook het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) is er op korte tijd in geslaagd om met een relatief kleine inspanning zijn online aanwezigheid op die manier sterk te verbeteren.

Voorbeelden in Vlaanderen

Ter afsluiting van de masterclass ging Rony nog kort in op hoe twee erfgoedinstellingen uit Vlaanderen de mogelijkheden van de Wikimedia-platformen verkennen voor hun werking. Het Vlaams Architectuurinstituut (VAi) participeerde in het kader van het herdenkingsjaar van de modernistische architect Léon Stynen in Wiki loves Heritage en werkte samen met een Wikipedian. KOERS. Museum voor Wielersport heeft de rijke aanwezigheid van informatie over wielersport op de Wikimedia-platformen ontdekt, maar ook een aantal lacunes (o.a. die van vrouwenwielrennen) en wil, samen met de Wikipediagemeenschap, inzetten op het wegwerken van die lacunes.

De presentatie 'Wat kunnen we leren uit de projecten van de Wikimedia Foundation?' kan je nu consulteren: