Contactdag Vlaamse erfgoeddatabanken

  • Verslag

Op 11 juni 2019 was het verzamelen geblazen voor de partners en gebruikers van de Vlaamse erfgoeddatabanken en iedereen die rond de registratie, het beheer en de ontsluiting van cultureel erfgoed in Vlaanderen werkt. In Antwerpen kwamen ze op de contactdag, georganiseerd door het Departement Cultuur, Jeugd en Media, onder meer te weten wat de toekomst brengt voor de erfgoeddatabanken Erfgoedplus, Erfgoedinzicht en Donnet, en wat de langverwachte resultaten zijn van een onderzoek rond de integratie van deze Vlaamse databanken.

Het Departement Cultuur, Jeugd en Media koos er voor om Delaware, FARO en meemoo als partners te betrekken om zo ook ondersteunende instrumenten voor digitale collectieregistratie, -beheer en -ontsluiting in de kijker te zetten. Meemoo droeg bij aan het plenaire gedeelte in de voormiddag en aan drie parallelsessies in de namiddag.

Voorstelling van het rapport over de integratie van de Vlaamse databanken

De sector was talrijk aanwezig op deze contactdag, want er werd vol verwachting uitgekeken naar het onderzoek uitgevoerd door Delaware. De voorgestelde studie draagt dan wel de titel ‘Plan integratie erfgoeddatabanken’, maar de ambities van het document gaan verder.

De integratie van de erfgoeddatabanken is voor de Vlaamse Overheid een eerste stap in de heroriëntering van de wijze waarop de cultuursector digitale technologie aanwendt om culturele content te maken, te bewaren en voor een breed publiek beschikbaar te maken. De studie toont een eerste glimp van de wijze waarop de Vlaamse overheid de Visienota ‘Een Vlaams cultuurbeleid in het digitale tijdperk’ van minister van Cultuur Sven Gatz denkt te vertalen in een goed functionerend ecosysteem.

De voltooiing van deze studie was op zich een succes. Ze is er eerst en vooral in geslaagd om in de verschillende werkgroepen een breed spectrum aan belanghebbenden inspraak te bieden in de toekomst van de voormalige provinciale erfgoeddatabanken. Een tweede verdienste is dat de ‘gebruiker’ en niet de ‘erfgoedinstelling’ centraal staat in de analyse.

Plan integratie erfgoeddatabanken

Hoewel dit in de presentatie op de ontmoetingsdag wat onderbelicht bleef, bevat het rapport enkele concrete conclusies over de voormalige provinciale erfgoeddatabanken. Zo wordt vastgesteld dat de huidige systemen verouderd zijn, en ze de visie die is vooropgesteld in de nota ‘Een Vlaams cultuurbeleid in het digitale tijdperk’ niet in praktijk kunnen brengen (cf. 4.6 punt 1).

Tegelijkertijd wordt geconcludeerd dat één website niet de beste manier is om de verschillende gebruikers te bedienen (cf. 4.6 punt 6). De ontsluiting naar de gebruikers gebeurt best zo dicht mogelijk bij de cultuurinstellingen. Daarbij wordt de opmerking gemaakt dat de erfgoedconsulenten momenteel onvoldoende de nodige expertise bezitten om een dergelijke brede ontsluitingsstrategie in de praktijk te brengen (cf. 4.6 punt 8).

Uitwisseling van erfgoeddata

De hele analyse wordt operationeel gemaakt in negentien initiatieven die het digitale ecosysteem in de cultuursector moeten realiseren. In die acties vinden we een aantal aandachtspunten terug die de voorbije jaren ook bij meemoo hoog op de agenda stonden.

Zo wordt bij de upgrade van het erfgoedregister en het beheersysteem van Erfgoedinzicht uitdrukkelijk gewezen op het belang van SaaS-oplossingen, de beschikbaarheid van de nodige API’s om data vlot uit te wisselen en de nodige functionaliteit om erfgoeddata als Linked Open Data beschikbaar te maken.

Andere acties in het plan die een goede, kwalitatieve en efficiënte doorstroming van erfgoeddata moeten mogelijk maken, gaan over het gebruik van, opnieuw, Linked Open Data, een gedeeld rechtenmodel op basis van Creative Commons-licenties en standaard uitwisselingsformaten. De studie maakt nog eens expliciet het punt dat de kern van een goed functionerend ecosysteem niet de technische platformen zijn, maar de vorm waarin erfgoeddata wordt uitgewisseld.

Onze bijdrage aan de contactdag: drie parallelsessies

Ook meemoo was aanwezig op de contactdag en wel om meer te vertellen over drie verschillende onderwerpen. In de voormiddag lanceerde meemoo-medewerker Bert Lemmens samen met Livia Snauwaert van Departement Cultuur, Jeugd en Media het ‘Invulboek objecten’, een online handboek voor het documenteren van cultureelerfgoedobjecten in een collectiebeheersysteem. Tijdens de eerste parallelsessie in de namiddag gingen de deelnemers concreet aan de slag gaan met het invulboek.

Ook de tweede parallelsessie die meemoo begeleidde, was praktisch van aard. De deelnemers konden er kennismaken met de Zelfevaluatietool Digitale Maturiteit die meemoo ontwikkelde in opdracht van het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Ze konden de tool onder begeleiding van Bart Magnus (meemoo) meteen invullen voor hun organisatie. Als culturele organisatie kan je met de tool je digitale maturiteit inschatten aan de hand van stellingen. Je kan ook je score vergelijken met die van andere organisaties. Daarnaast krijg je inspiratie en tips aangereikt om je digitale maturiteit te verbeteren. Meemoo-medewerker Bart Magnus begeleidde de sessie.

De derde parallelsessie waar meemoo bij betrokken was, ging over hergebruik van collectiedata. Samen met Joanie Dehullu (Musea Hasselt) en Katrien Steelandt (Erfgoedcel Brugge) toonde meemoo-medewerker Sam Donvil hoe cultureelerfgoedorganisaties hun collectiegegevens vindbaar en bruikbaar kunnen maken op het wereldwijde web.

Voor meer info over één van deze sessies en thema's, kun je contact opnemen met Bert Lemmens, Bart Magnus of Sam Donvil.

De studie van Delaware en andere presentaties van de dag vind je op de website van het Departement Cultuur, Jeugd en Media. Het volledige programma van de contactdag Vlaamse Erfgoeddatabanken vind je hier. De presentaties van meemoo vind je hier:

  • Invulboek objecten

  • Zelfevaluatietool Digitale Maturiteit

  • Hergebruik van collectiedata

We halen de pagina op, even geduld...