Vlaamse erfgoeddatabanken

Beschikt jouw organisatie over een eigen erfgoedcollectie, dan is de kans groot dat je gebruikmaakt van de registratie- en collectiebeheersystemen Erfgoedplus of Erfgoedinzicht. Sinds 2018 wordt er gezocht naar een manier om deze van oorsprong provinciale erfgoeddatabanken te integreren. In 2024 wordt daarin een belangrijke stap gezet: het collectiebeheersysteem MuseumPlus van zetcom wordt klaargestoomd voor gebruik.

Vanaf 1 januari 2024 houden we bij meemoo zowel Erfgoedinzicht als Erfgoedplus draaiende. Tot de effectieve ingebruikname blijven de huidige databanken operationeel onder meemoo's beheer. We zetten de details van deze dienstverlening op een rijtje.

Uitdaging

De erfgoeddatabanken werden oorspronkelijk door de provincies opgezet als instrument voor de registratie en het beheer van erfgoedcollecties. In 2018 werd de bevoegdheid over deze erfgoeddatabanken overgedragen naar Vlaanderen. Sindsdien streeft de Vlaamse overheid naar een integratie van de bestaande systemen. Zo komen we tot een betere afstemming van beide registratie- en collectiebeheersystemen die bovendien beantwoorden aan de noden van vandaag en morgen. Het gebruik van Erfgoedplus en Erfgoedinzicht is vandaag wijdverspreid onder Vlaamse erfgoedorganisaties.

Hoe kunnen we de twee huidige erfgoeddatabanken integreren en zo tot een betere dienstverlening komen? Daarop probeert meemoo in dit project een antwoord te formuleren, in nauwe samenwerking met zowel het Departement Cultuur, Jeugd en Media (CJM) van de Vlaamse overheid als FARO en oorspronkelijk ook VKC (nu deel van meemoo). Dit project sluit aan bij de ambitie van de Vlaamse overheid om de digitale transformatie van de cultuursector te stimuleren en een ruimer ecosysteem op te zetten waarin digitale culturele content optimaal bruikbaar, vindbaar en zichtbaar is, zowel voor de cultuursector als daarbuiten.

Wat met de huidige systemen?

Zolang het nieuwe collectiebeheersysteem in ontwikkeling is, blijven Erfgoedplus en Erfgoedinzicht operationeel. Pas wanneer het nieuwe systeem in werking is én wanneer de migratie van alle data achter de rug is, zullen de huidige databanken en hun webportalen uitgedoofd worden. De verwachting is dat dit in de loop van 2024 en 2025 zal gebeuren. Eerst zal Erfgoedplus uitgefaseerd worden, hierna komt Erfgoedinzicht aan de beurt.

In beeld: een leeszaal van de openbare bibliotheek in Deventer, collectie Anefo, foto door Ab Hakeboom, licentie: CC0 1.0

Vanaf 1 januari 2024 staat meemoo in voor het beheer van Erfgoedplus en Erfgoedinzicht tijdens deze overgangsperiode. Zo kunnen de huidige gebruikers hun erfgoedcollecties blijven registreren, beheren en ontsluiten. Lees hier meer.

Onze rol

Op vraag van de Vlaamse overheid ging Delaware in 2019 van start met een studie en veldverkenning. Het resultaat was een raamwerk met een aantal strategische adviezen voor de integratie van de erfgoeddatabanken. Het rapport kan je hier raadplegen.

Vervolgens richtte het Departement Cultuur, Jeugd en Media de Taskforce Digitale Collectieregistratie op, waar meemoo deel van uitmaakt. Samen met vertegenwoordigers van het Departement, FARO, de erfgoedcellen en musea steken we sindsdien de koppen bij elkaar om de toekomstmogelijkheden voor de erfgoeddatabanken vorm te geven.

Onze rol bestaat niet enkel uit de opbouw van de nieuwe erfgoeddatabank. Totdat alle data gemigreerd zijn, houden we ook de technische infrastructuur van de twee huidige systemen draaiende. Bij technische problemen kan je bij ons terecht via erfgoeddatabanken@meemoo.be.

Aanpak

vooronderzoek-en-projectvoorstel

Vooronderzoek en projectvoorstel (2019-2021)

Tijdens het vooronderzoek brachten we in drie fases de concrete behoeften, beschikbare opties en knelpunten in kaart, via:

Het vooronderzoek gebeurde op vraag van het Departement Cultuur, Jeugd en Media en verliep in nauw overleg met de erfgoedsector. De drie fases resulteerden in eindrapporten die je hier kan raadplegen.

Op basis van de bevindingen uit het vooronderzoek gingen we aan de slag met een projectvoorstel. Daarin stelden we voor om de huidige erfgoeddatabanken te integreren naar twee nieuwe systeemtypes:

  • een eenvoudig registratiesysteem met vaste invoervelden en beperkte functionaliteiten voor de registratiepraktijk, gericht op collectiehoudende organisaties of niet-professionele gebruikers.

  • een flexibel systeem gericht op de processen van collectiebeheer, met collectiebeherende instellingen en professionele gebruikers als doelgroep.

De ontsluiting van het materiaal op Erfgoedplus en Erfgoedinzicht gebeurt momenteel via een eigen webportaal. Voor de nieuwe systeemtypes zou er onderzocht worden of ontsluiting via een gezamenlijk venster mogelijk is. Daarnaast stelt het plan voor om ontsluitingsgerichte API's te voorzien en het voor anderen mogelijk te maken om de data binnen te halen in hun eigen informatiesystemen.

Uitvoering (2021-2025)

Het projectvoorstel werd door de Vlaamse Regering goedgekeurd in het kader van het relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’. Voor de integratie van de erfgoeddatabanken wordt twee miljoen euro vrijgemaakt. Welke fases we voorzien, in nauwe samenwerking met de huidige gebruikers?

Analyse en marktverkenning (2022)

In 2022 zaten wij volop in de analysefase van het project. We bepaalden de functionaliteiten van het nieuwe collectiebeheersysteem en legden de aanvullende diensten vast. Aan de hand van focusgroepen of klankbordsessies werd jij betrokken. Hierna trokken we naar de markt en konden we enkele belangrijke knopen doorhakken, die de scope verder afbakenden. In de diepte in dit voorstel duiken? Dat kan op onze supportomgeving.

Bepalen dienstverleningsmodel en aanbestedingsfase (2023)

Na deze fase vatten we het schrijven van het bestek, en de daaropvolgende aanbestedingsprocedure aan. Dit deden we samen met een werkgroep, bestaande uit potentiële en huidige gebruikers van de twee erfgoeddatabanken. Het project werd gegund aan MuseumPlus van zetcom. Het aanbestedingsdossier kan je hier inkijken.

Implementatie (2024-2025)

Nu gaan we van start met de eigenlijke implementatie van het gekozen systeem. Samen met zetcom leggen we afspraken vast, stellen we doelstellingen en kloppen we af welke ontwikkelingen er moeten komen.

Eerste datamigraties en uitbouw community (vanaf 2024)

Aansluitend zullen we de eerste datamigraties opstarten. Die gebeuren in eerste instantie met gebruikers van Erfgoedplus én met enkele pilootgebruikers van Erfgoedinzicht. We zorgen voor de nodige begeleiding van de gebruikers bij de migraties en de ingebruikname van het nieuwe systeem, onder andere via opleidingen en het voorzien van documentatie. Voor meer details verwijzen we je door naar de supportomgeving.

Verdere uitrol en stopzetting huidige databanken (vanaf 2025)

In 2025 zullen de resterende gebruikers van Erfgoedinzicht gemigreerd worden. Daarnaast worden enkele optionele functionaliteiten ontwikkeld en geconfigureerd.

Partners

Dit project kwam tot stand op vraag van het Departement voor Cultuur, Jeugd en Media, in samenwerking met FARO en toenmalig VKC (nu ook meemoo).

Tijdens de duur van het project streven we steeds naar een goede afstemming met de erfgoedorganisaties voor wie de erfgoeddatabanken bedoeld zijn.

Heb je een vraag?
Contacteer Tinneke De Clercq
Projectleider Erfgoeddatabanken
We halen de pagina op, even geduld...